Nếu chỉ được chọn một món để đại diện cho ẩm thực Cao Bằng, 99% người bản địa sẽ chọn vịt quay 7 vị. Đây không phải vịt quay thông thường mà là cả một nghệ thuật.
Chỉ sử dụng những con vịt bầu địa phương chắc thịt, sáng lông, nặng khoảng 2–2,5kg. Sau khi làm sạch, vịt được tẩm ướp hỗn hợp 7 loại gia vị bí truyền của người Tày – Nùng: lá mắc mật, hạt dổi, thảo quả, sa nhân, hạt sẻn, gừng núi và một loại lá rừng chỉ mọc ở vùng Trùng Khánh – Bảo Lạc. Hỗn hợp này được giã nhuyễn, trộn đều rồi nhồi vào bụng vịt, ướp ít nhất 8–12 tiếng cho ngấm.
Quay vịt bằng lò đất hoặc lò quay thủ công, lửa liu riu từ than củi quả rừng. Khi vịt gần chín, người ta phết một lớp mật ong rừng mỏng lên da, giúp da chuyển màu cánh gián óng ánh, giòn rụm, cắn “rộp rộp”. Thịt vịt thơm lừng mùi lá rừng, ngọt tự nhiên, không ngấy. Chỉ cần xé một miếng chấm muối tiêu chanh pha hạt dổi là đủ hiểu vì sao món này được xếp hạng “huyền thoại”.
Mùa đẹp nhất để ăn vịt quay 7 vị là từ tháng 10 đến tháng 3 âm lịch, khi trời se lạnh, ngồi bên bếp than hồng, nhâm nhi vịt nóng hổi mới ra lò thì không gì sánh bằng.
Phở chua Cao Bằng hoàn toàn khác với phở bò Hà Nội hay phở gà Hải Phòng. Đây là món ăn chơi, thường được ăn vào buổi trưa hoặc chiều, đặc biệt hợp vào những ngày thu se lạnh.
Bánh phở làm từ gạo bao thai địa phương, tráng mỏng, cắt sợi nhỏ, để nguội. Nước sốt là “linh hồn” của món ăn: đường kính, giấm nuôi từ gạo nếp cái hoa vàng, nước mắm ngon, thêm chút ớt tươi giã nhuyễn và đặc biệt không thể thiếu tinh dầu mắc mật. Khi chan, sốt phải vừa ngấm vào sợi phở mà vẫn giữ được độ dẻo dai.
Topping thì “sang chảnh” khỏi bàn: thịt xá xíu hun khói, vịt quay xé phay, lạp xường, da lợn chiên giòn, khoai môn chiên, hành phi, lạc rang, rau thơm các loại và đặc biệt là măng ớt dầm chua cay. Cắn một miếng là đủ cảm nhận cả một “bản giao hưởng” vị giác: chua – ngọt – cay – thơm – béo – giòn tan.
Phở chua ngon nhất vào khoảng tháng 8 đến tháng 12, khi măng chua lên men vừa độ và trời mát mẻ. Ăn một tô phở chua Cao Bằng vào buổi chiều, ngồi nhìn núi rừng mây phủ là trải nghiệm mà nhiều người bảo “chỉ cần vì nó mà quay lại Cao Bằng thêm chục lần nữa cũng đáng”.
Bánh cuốn ở Cao Bằng không ăn với nước mắm như dưới xuôi mà ăn kèm bát nước dùng ninh từ xương heo thật ngọt, thật thanh. Nghe thì đơn giản nhưng chính sự đơn giản ấy lại làm nên sức hút khó cưỡng.
Bột gạo được chọn từ gạo nếp hương hoặc gạo tám thơm địa phương, pha loãng vừa đủ, tráng thật mỏng trên chõ đồ. Nhân bánh chỉ là thịt nạc vai băm nhỏ xào với hành khô và chút mộc nhĩ. Khi cuốn xong, bánh trong suốt, nhìn thấy rõ từng hạt nhân bên trong.
Điểm nhấn chính là bát nước dùng: xương heo ống ninh lửa liu riu 6–8 tiếng, thêm chút hành nướng và gừng đập dập cho thơm. Nước dùng trong vắt, ngọt tự nhiên, nóng hổi. Thực khách tự chan nước dùng vào đĩa bánh cuốn, thêm chút măng muối chua, vài giọt tinh dầu mắc mật và rau mùi tàu. Chỉ cần húp một thìa nước dùng là đủ hiểu vì sao món này được gọi là “bánh cuốn gây thương nhớ”.
Người Cao Bằng còn có kiểu ăn “đỉnh cao” hơn: gọi thêm đĩa lòng non luộc, dạ dày tiết canh và chan tất cả vào cùng bát nước dùng. Vị béo ngậy của lòng, vị chua nhẹ của măng, vị ngọt của nước xương và độ dẻo mềm của bánh cuốn hòa quyện – chỉ có thể thốt lên “quá ngon!”.
Trong tất cả đặc sản Cao Bằng, bánh trứng kiến là món khiến du khách vừa sợ vừa tò mò nhất. Nhưng 100% người đã thử đều công nhận: ngon ngoài sức tưởng tượng!
Trứng kiến được lấy từ tổ kiến đen làm trên cây vả vào khoảng tháng 3–4 âm lịch (tháng 4–5 dương lịch). Trứng kiến to bằng hạt gạo, màu trắng ngà, béo ngậy và có vị chua nhẹ tự nhiên. Người dân rửa sạch trứng kiến, xào sơ với mỡ heo, hành lá, lá hẹ và chút bột ngọt rừng cho thơm.
Bột nếp cái hoa vàng đồ chín, nhào dẻo rồi trải một lớp mỏng lên lá chuối hoặc lá vả, cho nhân trứng kiến vào, gói lại và hấp cách thủy khoảng 15–20 phút. Khi bánh chín, mùi thơm từ trứng kiến hòa quyện với mùi lá chuối và bột nếp lan tỏa khắp không gian.
Cắn một miếng, bạn sẽ cảm nhận được vị béo ngậy, bùi bùi của trứng kiến, độ dẻo của bột nếp và chút giòn nhẹ của hành lá. Không tanh, không ngấy, chỉ có vị ngon rất riêng mà không món bánh nào có được. Vì mùa trứng kiến rất ngắn nên bánh trứng kiến càng trở thành món “quý hiếm” mà ai đến Cao Bằng đúng mùa cũng cố tìm bằng được.
Mùa đông Cao Bằng lạnh cắt da cắt thịt, đi đâu cũng thấy mùi bánh áp chao thơm lừng từ các gánh hàng rong. Bánh có hình tròn dẹt, vàng óng, nóng hổi vừa rán xong, chỉ cần nhìn thôi đã thấy đói.
Vỏ bánh làm từ hỗn hợp bột nếp và bột gạo tẻ theo tỉ lệ bí truyền, nhào thật dẻo. Nhân bánh là thịt vịt ta băm nhỏ xào với đỗ xanh cà vỏ, hành lá, chút hạt tiêu và gia vị rừng. Gói nhân vào vỏ, dẹp xuống rồi thả vào chảo dầu sôi. Khi bánh chín, vỏ giòn rụm, nhân bên trong nóng hổi, thơm lừng mùi thịt vịt và đỗ xanh béo bùi.
Bánh áp chao ăn nóng mới ngon, chấm với nước mắm tỏi ớt pha chua ngọt hoặc tương ớt nhà làm. Cắn một miếng nghe “rộp rộp”, vị béo ngậy của vịt, bùi của đỗ xanh, giòn tan của vỏ bánh – chỉ 5.000 đồng/chiếc mà đủ làm ấm bụng giữa cái lạnh 8–10 độ C của Cao Bằng mùa đông.
Cao Bằng đẹp, nhưng Cao Bằng còn ngon hơn thế gấp trăm lần. 5 món đặc sản trên không chỉ là đồ ăn, mà là cả một phần văn hóa, tâm hồn và tình yêu của người dân vùng cao dành cho mảnh đất này.
Để chuyến đi trọn vẹn, để không bỏ lỡ bất kỳ món ngon nào dù ở thành phố hay bản làng xa xôi, hãy chọn ngay dịch vụ thuê xe riêng của Nam Anh.
Cao Bằng đang chờ bạn “ăn sập” 5 món đặc sản này. Thuê xe đi Cao Bằng để chuyến đi không chỉ đẹp mà còn cực kỳ no bụng và đáng nhớ!
0911.898.698
